Άρθρο του Rassim Khelifa, 18 Νοεμβρίου 2021
Είναι σημαντικό να βοηθήσουμε τους προνομιούχους επιστήμονες να αναγνωρίσουν το προνόμιό τους
Όταν μπήκα στην εικονική συνάντηση του εργαστηρίου αισθανόμουν ιδιαίτερα αγχωμένος. Είχα προσφερθεί να κάνω μια παρουσίαση για το ιστορικό μου ως φοιτητής πρώτης γενιάς από την Αφρική. Για πρώτη φορά στα 8 χρόνια που είχα περάσει στο εξωτερικό ως διεθνής ερευνητής, σχεδίαζα να αναδείξω τα προνόμια που οι επιστήμονες από τον Παγκόσμιο Νότο πρέπει να εργαστούν σκληρά για να τα κερδίσουν, αλλά που οι συνάδελφοί μου στον Καναδά μπορεί να τα θεωρούν δεδομένα. Δεν ήξερα πώς θα αντιδρούσαν οι συνάδελφοί μου στο εργαστήριο κι ο επιβλέπων της μεταδιδακτορικής μου θέσης. Αλλά είχα αποφασίσει ότι άξιζε να πάρω το ρίσκο για να τους ευαισθητοποιήσω και ίσως να τους παρακινήσω να δράσουν.
Μεγάλωσα στην Αλγερία και ως αποτέλεσμα έχει χρειαστεί να πληρώσω επιπλέον τίμημα σε όλο μου το επιστημονικό ταξίδι. Αντίθετα από τους περισσότερους ερευνητές άγριας ζωής, δεν είχα επαφή με τη φύση μεγαλώνοντας. Λόγω ενός εμφυλίου πολέμου, οι άγριες περιοχές της χώρας μου δεν ήταν ασφαλείς. Συνάντησα τη φύση ως προπτυχιακός φοιτητής κατά τη διάρκεια εκδρομών στα πλαίσια του μαθήματος της βιολογίας και γρήγορα την ερωτεύτηκα. Αποφάσισα ότι ήθελα να γίνω βιολόγος άγριας ζωής, ένας κλάδος που μόλις γεννιόταν στη χώρα μου.
Ήξερα ότι το κλειδί για την επιτυχία μου θα ήταν να σπουδάσω στο εξωτερικό, κι έτσι ενθουσιάστηκα όταν κέρδισα μια υποτροφία για να κάνω μεταπτυχιακό σε ένα πανεπιστήμιο του Ηνωμένου Βασιλείου. Αλλά υπήρχε ένα πρόβλημα: χρειαζόταν να κάνω ένα τεστ στα Αγγλικά. Μιλούσα άπταιστα Αραβικά και Γαλλικά, που είναι οι επίσημες γλώσσες στην Αλγερία, αλλά δεν είχα πολύ καλό επίπεδο στα Αγγλικά. Μελέτησα πολύ αλλά δεν είχα αρκετά καλό βαθμό για να μπορέσω να μπω. Το πανεπιστήμιο μου ζήτησε να ξαναγράψω το τεστ, αλλά δεν είχα τα χρήματα να διαθέσω για να το κάνω.
Έτσι έμεινα στην Αλγερία για να κάνω εκεί το μεταπτυχιακό μου. Συνέχισα να μαθαίνω Αγγλικά μόνος μου και άρχισα να γράφω επιστημονικές εργασίες για τη δουλειά μου. Πριν υποβάλω κάθε εργασία, την έστελνα σε ερευνητές στην Ευρώπη που δεν είχα γνωρίσει ποτέ, ζητώντας τους κριτική. Ήταν ο μόνος τρόπος που μπορούσα να σκεφτώ για να βρω βοήθεια για τη γλώσσα. Προς έκπληξή μου, κάποιοι μου απάντησαν και με βοήθησαν να διορθώσω τα Αγγλικά μου.
Δύο χρόνια μετά, κέρδισα μια υποτροφία για διδακτορικό για να σπουδάσω στην Ελβετία. Είχα ενθουσιαστεί για την ευκαιρία αυτή, αλλά απογοητεύτηκα όταν έμαθα ότι τα μαθήματα που είχα κάνει στην Αλγερία θεωρούνταν ανεπαρκή. Χρειάστηκε να περάσω ένα εξάμηνο παρακολουθώντας πολλά παραπάνω μαθήματα για να αναπληρώσω.
Περίπου στη μέση του διδακτορικού μου, ένας καθηγητής σχολίασε, “Είσαι πολύ παραγωγικός, γιατί δεν δημοσιεύεις στα κανονικά περιοδικά του κλάδου μας;” Σοκαρισμένος, απάντησα, “Τι εννοείτε τα κανονικά περιοδικά;” Μου έδωσε μερικά παραδείγματα, όλα περιοδικά στα οποία κυριαρχούσαν ερευνητές από τον Παγκόσμιο Βορρά. Εγώ έστελνα τις εργασίες μου σε εξειδικευμένα περιοδικά, χαμηλής απήχησης. Αυτό μετρούσε ως μεγάλο επίτευγμα στην πατρίδα μου, όπου ακόμα και οι καθηγητές δυσκολεύονται να δημοσιευθούν. Τώρα, συνειδητοποιούσα ότι στο εξωτερικό, τα επιστημονικά επιτεύγματα για τα οποία ήμουν περήφανος θεωρούνταν στην καλύτερη περίπτωση μέτρια.
Το σχόλιο του καθηγητή με παρακίνησε να προσαρμόσω την έρευνά μου για να καταπιαστώ με θέματα ευρύτερου ενδιαφέροντος. Όταν πια αποφοίτησα, είχα ξεκινήσει να δημοσιεύω τη δουλειά μου στα λεγόμενα “κανονικά” περιοδικά, κάτι που με βοήθησε να βρω μια μεταδιδακτορική θέση στον Καναδά.
Μίλησα για όλα αυτά στα μέλη του εργαστηρίου μου, ελπίζοντας να τους δώσω μια ιδέα από το ταξίδι που χρειάστηκε να κάνω για να φτάσω εκεί που είμαι. Ήθελα να ξέρουν ότι είναι προνομιούχοι που μεγάλωσαν μιλώντας Αγγλικά και είχαν πρόσβαση σε τεράστια τεχνογνωσία και χρηματοδότηση. Προς ανακούφισή μου, ο επιβλέπων μου και οι συνάδελφοι στο εργαστήριο με ευχαρίστησαν μετά. Τα σχόλιά τους με βοήθησαν να δω το ταξίδι μου ως κάτι παραπάνω από μια σειρά εμποδίων. Αποτελεί επίσης κι ένα διανοητικό προτέρημα, καθώς μου προσφέρει την ευκαιρία να μιλήσω ανοιχτά για τις παγκόσμιες ανισότητες.
Από όταν έκανα αυτή την παρουσίαση, συνέχισα να μοιράζομαι την ιστορία μου. Πιστεύω πως είναι σημαντικό να βοηθήσουμε τους προνομιούχους επιστήμονες να αναγνωρίσουν το προνόμιό τους, καθώς αυτό μπορεί να βοηθήσει να αλλάξουν τον τρόπο με τον οποίο αλληλεπιδρούν με τους άλλους. Για παράδειγμα, οι βιολόγοι άγριας ζωής που ταξιδεύουν στην Αφρική για να κάνουν έρευνα θα μπορούσαν να συνεργαστούν με ντόπιους ερευνητές. Και επιστήμονες με καλή γνώση Αγγλικών θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην επιμέλεια της δουλειάς ερευνητών από μη-αγγλόφωνες χώρες. Δεν είναι εύκολο να βρει κανείς τέτοιου είδους ευκαιρίες εθελοντισμού, αλλά προσπαθώ να το αλλάξω αυτό. Έχω ξεκινήσει συζητήσεις με έναν preprint server για να ενσωματώσουν ένα σύστημα για έλεγχο των Αγγλικών στην πλατφόρμα τους, κάτι που μπορεί να διασυνδέσει συγγραφείς που χρειάζονται βοήθεια στη γλώσσα με επιστήμονες που είναι σε θέση να την προσφέρουν.
Μπορούμε να οργανώσουμε δράσεις έτσι ώστε να κάνουμε την παγκόσμια επιστημονική κοινότητα πιο ανοιχτή, χωρίς αποκλεισμούς. Και θέλω να είμαι μέρος αυτού του κινήματος για την αλλαγή.