Ο έπαινος αντικατοπτρίζει το πώς η χρήση της σύντμησης της λέξης ‘vaccine’ (εμβόλιο) αυξήθηκε κατά 72 φορές μέσα σε έναν χρόνο και εξαπλώθηκε στην κοινωνία
Άρθρο του Harry Taylor – 31 Οκτωβρίου 2021
Σε μια χρονιά όπου οι συζητήσεις εστίαζαν στο αν κάναμε εμβόλιο, αν έχουμε κάνει και τις δύο δόσεις κι αν ήταν με το εμβόλιο της Pfizer, της AstraZeneca ή της Moderna, η Oxford Languages επέλεξε τη λέξη ‘vax’ ως λέξη της χρονιάς.
Αφού αποφάσισε πέρσι ότι ήταν αδύνατο να περιγράψει το 2020 με μία μόνο λέξη, η εταιρεία που εκδίδει το λεξικό Oxford English Dictionary δήλωσε ότι η σύντμηση της λέξης ‘vaccine’ (εμβόλιο) έχει “εγχυθεί στις φλέβες της Αγγλικής γλώσσας” κατά τη διάρκεια της πανδημίας Covid φέτος.
Τον Σεπτέμβριο η χρήση της λέξης ‘vax’ είχε αυξηθεί πάνω από 72 φορές από το επίπεδο που είχε πέρσι, σύμφωνα με την εταιρεία. Η λέξη, όπως και άλλες σχετικές με τον εμβολιασμό, έχει διευρυνθεί και σε ευρύτερο επίπεδο εννοιών, όπως “fully vaxxed” (πλήρως εμβολιασμένος) και “vax cards” (κάρτες εμβολιασμού).
Η Oxford Languages κατέγραψε επίσης και την άνοδο και πτώση του λεξιλογίου του εμβολιασμού, από τη χρήση της φράσης “vaccine distribution” (διανομή εμβολίων) τον Δεκέμβριο του 2020 έως τις φράσεις “vaccine rollout” (διάθεση εμβολίων) και “vaccine passport” (διαβατήριο εμβολιασμού) που εισήλθαν στην κοινή γλώσσα στα μέσα Μαρτίου της τρέχουσας χρονιάς.
Εναλλακτικά, η λέξη ‘jab’, που ξεκίνησε στα αγγλικά των ΗΠΑ, τώρα κάνει την εμφάνισή της πολύ περισσότερο στη Βρετανία, σύμφωνα με την ανάλυση της Oxford Languages. Στη Σκωτία, η λέξη ‘jag’ χρησιμοποιείται αρκετά συχνά ως εναλλακτική.
Η λέξη ‘vax’ χρησιμοποιείται επίσης σε λέξεις για την περιγραφή όσων είναι κατά του εμβολίου, όπως οι λέξεις ‘anti-vax’ ή ‘anti-vaxxers’.
Η εταιρεία δήλωσε ότι η τάση αυτή είναι εμφανής και σε άλλες γλώσσες, με τη χρήση της λέξης “vacina” να έχει αυξηθεί κατά 10 φορές στην Πορτογαλία σε σχέση με μια δεκαετία πριν, καθώς και τη γαλλική λέξη “vaccin” να αναφέρεται σχεδόν αποκλειστικά στον εμβολιασμό για τον Covid, σύμφωνα με την έκθεση.
Ο Casper Grathwohl, πρόεδρος της Oxford Languages, δήλωσε: “Εξετάζοντας τα γλωσσικά στοιχεία, η λέξη ‘vax’ αναδείχθηκε ως ξεκάθαρη επιλογή. Η δραματική αύξηση της χρήσης της λέξης μας τράβηξε την προσοχή αρχικά. Στη συνέχεια τρέξαμε την ανάλυση και μια ιστορία αναδείχθηκε, αποκαλύπτοντας πώς η λέξη ‘vax’ βρισκόταν στο επίκεντρο των ανησυχιών μας για φέτος.”
“Τα στοιχεία βρίσκονταν παντού, από εφαρμογές για ραντεβού (vax 4 vax), απωθημένα της εποχής (hot vax summer), ακαδημαϊκές ημερομηνίες (vaxx to school), και γραφειοκρατικές διαδικασίες (vax pass). Μονοπολώντας τις συζητήσεις μας, είναι ξεκάθαρο το πώς η γλώσσα των εμβολίων αλλάζει τον τρόπο με τον οποίο μιλάμε – και σκεφτόμαστε – σχετικά με τη δημόσια υγεία, την κοινότητα, αλλά και τους εαυτούς μας.”
Η έννοια των εμβολίων υπάρχει στην αγγλική γλώσσα από τη δεκαετία του 1790, περίπου όταν ο Edward Jenner ανακάλυψε ότι η δαμαλίτιδα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως εμβόλιο ενάντια στον θανατηφόρο ιό της ευλογιάς.
Ο εκδότης του λεξικού αξιολόγησε τη συχνότητα χρήσης της λέξης εξετάζοντας περιεχόμενο ειδήσεων από όλο τον κόσμο.
Η Dr Mercedes Durham, ερευνήτρια κοινωνιογλωσσολογίας στο Πανεπιστήμιο του Cardiff, είπε ότι η επιλογή της λέξης ‘vax’ είχε νόημα λόγω της προσαρμοστικότητάς της. “Η λέξη η ίδια, για μένα, έχει σχεδόν τον χαρακτήρια μιμιδίου. Με ένα μιμίδιο παίρνεις μια φωτογραφία και προσθέτεις πράγματα, λέξεις, πάνω της. Με ορισμένους τρόπους παίρνεις τη λέξη ‘vax’ και προσθέτεις ‘passport’ (διαβατήριο) ή ‘anti’ (αντί) ή ‘double’ (διπλό) και επειδή είναι τόσο μικρή λέξη μπορείς να προσθέσεις διαφορετικά πράγματα πάνω της,” δήλωσε.
“Δεν είναι παράξενο που είναι κάτι σχετικό με τον εμβολιασμό γιατί αυτά τα πράγματα προσπαθούν να αποκτήσουν το πνεύμα των ημερών, και οι άνθρωποι έχουν περάσει περισσότερο χρόνο να σκέφτονται τα εμβόλια όσο ποτέ άλλοτε.”
Πρόσθεσε ότι τα κοινωνικά δίκτυα είχαν κι αυτά πιθανό αντίκτυπο, καθώς οι λέξεις που δημιουργούν οι νεότερες γενιές έχουν πλέον μεγαλύτερη εμβέλεια.
“Όλοι δημιουργούν νέες λέξεις συνήθως μέσα στην οικογένεια και τον κοινωνικό περίγυρο. Τις περισσότερες φορές οι λέξεις μένουν σε αυτόν τον περίγυρο. Αυτό που μπορούν να πετύχουν τα κοινωνικά δίκτυα, με κάτι όπως ο εμβολιασμός, είναι ότι βλέπεις κάποιον στο twitter να γράφει ότι είναι ‘double vaxxed’ (έχει κάνει και τις δύο δόσεις), και μετά κάποιος άλλος γράφει το ίδιο, και μετά αρχίζεις κι εσύ να το χρησιμοποιείς. Έτσι εκφράσεις που μπορεί να χρησιμοποιούνται σε διαφορετικές μικρές ομάδες αποκτούν πιο ευρεία αναγνώριση.”
Σύμφωνα με την έκθεση: “Ως λεξικογράφοι, είναι πολύ σπάνιο να παρατηρήσουμε ένα μεμονωμένο θέμα να έχει τόσο μεγάλο αντίκτυπο στη γλώσσα και να γίνεται καίριο μέρος της καθημερινής επικοινωνίας σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα. Καθώς αναδείχθηκαν πολλές ιατρικές μελέτες και προχώρησε η διάθεση των εμβολίων κατά τη διάρκεια της χρονιάς, η καταγραφή της Oxford Languages για την αγγλική γλώσσα παρατήρησε μια παγκόσμια αύξηση στο λεξιλόγιο που σχετίζεται με τα εμβόλια.”